Start-Up Fikrinizin Başkalarının Haklarını İhlal Etmesi
Start-up hep bir fikir ile başlar diyoruz. Fikir de dünyanında herhangi bir yerinde herhangi bir kişinin aklına size geldiği gibi gelebilir. İlham perilerinin kime, ne zaman, ne söyleyeceğini bilemeyiz. İşte periler renk-dil ayırmaksızın herkesin kulağına fısıldadığı için bu mistik durumun çok sert hukuksal zemini vardır.
Bütün dünyadaki ülkelerin ortak bir anlaşma zemini bulduğu nadir alanlardan birisi fikri mülkiyettir. Fikri mülkiyet hukuku altına marka, patent, tasarım gibi sınai hakları koyabiliriz. Güzel sanat eserleri, yazılımlar, müzikler, videolar da fikri haklar kapsamındadır. Hepsini fikri ve sınai haklar veya fikri mülkiyet olarak ele alabiliriz. Bu hakların korunması için yerel mevzuatlarla birlikte pek çok ülkenin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar ve örgütler vardır. Bir Türk vatandaşının telif hakları ABD’de ihlal edilirse direkt orada davasını açabilir. Tersten bir ABD vatandaşının patent hakları ülkemizde ihlal edilirse direkt mahkemelerimizde haklarını savunabilir.
Fikri mülkiyet hakları genel olarak yasaklayıcı bir etki doğurur. Yani sizin tasarımınızı kullanmanız için bir tescile ihtiyacınız yoktur, direkt kullanırsınız ama başkaları bu tasarımınızı taklit etmesin istiyorsanız ilgili ülkelerde tescil başvurusu yapmalısınız. Elinizdeki tescil belgesi ile bütün taklitlerle mücadele edebilirsiniz.
Marka Hakkı İhlali
Start-up dünyasında ilk önemli sorun marka uyuşmazlıklarıdır. Girişim için seçilen marka veya alan adı başkası tarafından aynı konuda kullanılıyor olabilir. Hiç araştırma yapmadan seçtiğiniz bir marka muhtemelen çoktan birileri tarafından aynı konuda kullanılıyordur. Bundan eminiz çünkü günümüzde artık tescil edilecek boşta güzel marka da kalmadı. Bu sebeple markanız muhtemelen belirlediğiniz 5 alternatif isimden birisi olacaktır. Eğer ilk seçtiğiniz marka tescil alırsa muhtemelen zaten rakibiniz yoktur. Diğer bir ihtimal de şöyledir: Önce Türkçe hizmet vermeye başladınız, sonra İspanya’da da aynı markayı kullanmak istediğinizde bir İspanyol bu markayı ülkesinde sizden önce aynı konuda tescil ettirmişse kullanımınıza engel olabilir. İşe başlarken çok basit yöntem olarak turkpatent.gov.tr adresinden marka araştırmaya tıklayıp 42. sınıfta bir araştırma yapmakla başlayabilirsiniz. Sonra da esas konunuzun sınıflarını inceleyebilirsiniz. Yine dünyada araştırma için WIPO Madrid Monitor sitesi ziyaret edilebilir.
Konu teknolojik girişimler olunca alan adı uyuşmazlıklarını da düşünmek gerekiyor. Marka hukukuna benzer bir yaklaşımı olan alan adı uyuşmazlıklarında genellikle alan adı teknik gereklilik sebebiyle alınıyor ama marka ihmal ediliyor. Bir şekilde başkasının kullandığı alan adının ve markasının alanına girildiğinde yine benzer sorunlar çıkabiliyor. Örneğin birisinin .com uzantılı alan adını görünce, .net uzantılısını alıyoruz. Eğer bu bir cins isim ise sorun çıkmıyor fakat marka tescili de olan bir alan adı ise uzantısının ne olduğunun bir önemi kalmayacaktır.
Patent Hakkı İhlali
Patent hakları, üretilen ürünün, üretim yönteminin veya süreçlerin mülkiyet haklarını ihlal eden başkası tarafından çalınmasını önlemek için ortaya konulmuştur. Bir patent başvurusu, bir ürünün özelliklerini açıklayan bir belge olarak kabul edilir. Patent başvurusu, Patent Ofisi tarafından değerlendirildikten sonra, patent haklarının korunmasını sağlayacak bir patent verilme kararı alınır. Bir start-up, patent haklarını ihlal etmekten kaçınmak istiyorsa, ayrıca patent haklarının arama ve analiz aşamalarını da dikkate almalıdır. Patent haklarının arama ve analiz aşamaları, mevcut patentleri ve patent başvurularını arayarak, kendisi için uygun olup olmadığını kontrol etmek için kullanılan bir yöntemdir. Patent haklarını arayarak ve analiz ederek, mevcut patentlerin kendisi için uygun olup olmadığını anlamasına yardımcı olur. Patent haklarını arayarak ve analiz ederek, mevcut patentlerin kendisi için uygun olup olmadığını anlamasına yardımcı olur.
Kontroller yine Türk Patent Kurumunun sitesinden yapılabilir. Yabancı ülkelere bir ihraç düşüncesi varsa bu defa hedef ülkelere ürün girmeden önce serbestlik araştırma yapmak çok önemlidir. Eğer bir ihlal varsa açılacak davaların sonuçları alınacak raporunda yanında devede kulak kalacaktır.
Tasarım ile ilgili açıklamalarımızı da yukarıdaki gibi benzer diyebililiriz.
Telif Hakları Sorunları
Telif hakkı ihlallerinde genellikle ürünün arayüzünde veya içeriğinde korumaya tabi materyallerin kullanılmasından sorun çıkmaktadır. Örneğin bir tanıtım videosunda seçtiğiniz arka fon müziğinden seçtiğiniz logonuzun başkasına ait olmasına kadar pek çok sorun dönüp dolaşıp sizi bulacaktır. Bu sebeple kesinlikle projelerde telif hakları şüpheli olan müzik, fotoğraf, video ve benzeri yaratıcı hiç bir eser kullanılmamalıdır. Stock tarzı arşivlerden bedeli karşılığı içerik kullanmak veya tamamen telifsiz içeriklerler kullanmak rahatlacaktır.
Legalmatic Blog Yazıları
