Startup hukuku sadece hukuki bilgiyle sınırlı değildir; aynı zamanda avukatların benimsemesi ve geliştirmesi gereken çeşitli becerileri de içerir. Birçok açıdan, startup avukatlarının yaptığı iş, geleneksel bir şirket avukatının yaptığı işe benzer. Sözleşmeler hazırlarlar, şartları müzakere ederler, işlemlere kolaylık sağlarlar ve çeşitli iç organizasyon hukuki meselelerinde yardımcı olurlar. Ancak, startup avukatları, sürekli değişen kurucular ve yatırımcılar, finansmanın sürekli değişimi ve nihai ürün veya hizmetlerin belirsiz doğası gibi özel şartlar altında bu görevleri yerine getirmelidirler. Diğer bir deyişle, nihai ürünü olmayan, sürekli gelişen bir iş planına sahip, yüksek oranda çalışan devir hızına sahip ve yönetim ve finansman açısından sürekli değişiklikler geçiren bir şirkete danışmanlık yapmaları gerekmektedir. Ayrıca, startup avukatları, işletme yönetimi konusunda az veya hiç deneyimi olmayan kurucuları temsil eder ve bu nedenle sadece hukuki bilgiyi değil, işletme operasyonlarına veya ağ oluşturmaya dair içgörüler de sunmalıdırlar. Buna ek olarak, birçok çağdaş startup yeni teknoloji geliştirir veya uygular, bu da avukatların hukuki ve işletme yönleri hakkında tavsiyede bulunmak için bu teknolojiyi anlamaları gerektiği anlamına gelir.
Startup’ların Vizyonunu Anlamak
Teoride, herhangi bir startup, dış danışmanlık olmadan tüm sözleşmelerini müzakere edebilir ve hazırlayabilir. İnternette birçok sözleşme şablonu bulunmakta ve bazı hukuk-teknoloji şirketleri, çevrimiçi anket doldurarak sözleşmelerin otomatik bireyselleştirilmesine olanak tanımıştır, böylece startup’lar kaynaklarını daha verimli kullanabilirler. Ancak pratikte, startup’lar genellikle küçük hukuk firmalarını veya kurumsal avukatları sözleşme taslaklarını hazırlamak ve şartları müzakere etmek için tutarlar. Bir startup ne kadar büyük ve finanse edilmişse ve anlaşma ne kadar önemliyse, o kadar deneyimli bir avukat aranır.
Avukatın startup’lara getirdiği tecrübe, sadece sözleşmeleri hazırlama ve startup’ların çıkarlarını sıkıca savunma yeteneği değildir, aynı zamanda öncelikle startup’ı, iş planını, yolculuğunu anlamak ve hukuki endişelerini ve ilişkilerini yönlendirmek içindir. Bir startup avukatının görevi, endüstriye, büyüklüğe ve coğrafyaya bağlı olarak değişen startup’ın özel doğasının farkında olmaktır.
Bir startup’a danışmanlık yaparken, bir avukatın startup’tan kaynaklanan pek çok değişkeni öngörmesi gerekmektedir. Yukarıda tartışıldığı gibi, bir startup belirli bir kurumsal formu yansıtmaz. Bireysel startup’ın özellikleri ışığında, mevcut ve gelecekteki çeşitli faktörleri dikkate alarak bir kurumsal form seçilmelidir. Bunlar arasında mevcut kurucu sayısı, mevcut şirketlerle daha fazla ortaklık olasılıkları veya girişim finansmanı ihtiyacı yer alır. Vergi teşvikleri var mı? Araştırma veya geliştirme sırasında daha yüksek sorumluluk riskleri var mı? Son ürün veya hizmet işletmelere mi yoksa perakendeye mi yönelik olacak? İşletme, karını sahiplerine nasıl geri döndürmeyi bekliyor? Herhangi bir lisans gerekiyor mu ve bunlar belirli bir kurumsal formu mu gerektiriyor? Bunlar, bir avukatın belirli bir kurumsal form önermeden önce dikkate alması gereken bazı hususlardır. Ancak, birçok avukat kurumsal form seçerken, genellikle sınırlı sorumluluk ve başlangıç sermaye gereksinimini göz önünde bulundurur. Bu strateji anlaşılabilir. Eğer bir startup gerçekten yenilikçiyse, hatta araştırma bile çeşitli sorumluluk iddialarına maruz bırakabilir. Dolayısıyla, kurumsal yapının bu olasılığı sınırlaması doğaldır. Startup’lara danışmanlık yapan avukatlar genellikle en ucuz kurumsal formu önerir. Bunun arkasındaki mantık da açıktır. Çeşitli çalışma ve incelemelere göre, startup’ların %90’dan fazlası başarısız olur. Bu nedenle, başlangıçta finansal ve kişisel maruziyeti sınırlamak anlaşılabilir. Ancak, bu çok sınırlı bir bakış açısıdır ve sadece startup’ı ve vizyonunu anlayan biri tarafından göz önünde bulundurulması gereken çok daha fazla nüans vardır.
Startup avukatları, startup’ların kurulmasına, arkadaşlardan ve aileden finansman sağlamasına, çalışanları işe almasına ve maaşlarını hisse senedi opsiyonlarıyla ödeme olasılığına izin veren hazır belgelere sadece güvenmemelidir. İlk olarak, bu belgelerin bazıları zaten çevrimiçi olarak ücretsiz olarak mevcuttur veya bazı hukuk firmaları bunları ücretsiz olarak vermektedir. Daha da önemlisi, bu belgelerde ‘avukatlık’ değeri ve yansıması yoktur. Bazıları, bu tür ‘sözleşmelerin’ startup’lar için maliyetleri en aza indiren işlem maliyeti mühendisliğinin klasik bir örneği olduğuna inansa da, bu şablon belgeler startup’ları iş yolculuklarında yönlendirmeye destek olmayacak ve neredeyse hiçbir değeri olmayacaktır.
Sürekli Değişimi Kabul Etmek
Startup’ların doğasını tarif ederken, değişim özelliği startup yaşamının merkezine yerleştirtik. Bu, avukatın sürekli olarak düşünmesi ve çeşitli yollarla ele alması gereken ikinci faktördür ki bu da startup’ları korumaya yöneliktir.
Her yeni işletmede belirsizlik vardır ve biri bunun tüm işletmelerde mevcut olduğunu iddia edebilir. Ancak, startup’lardaki belirsizlik düzeyi, sadece pazar dışsallıkları veya olası müşteri tabanıyla ilgili belirsizlikleri kapsamakla kalmaz, aynı zamanda aydan aya finansman, ürün koruması, yüksek çalışan değişimi ve yukarıda bahsedildiği gibi dönüş yapma ihtiyacını da içerir. Risk ve başarısızlık, startup’ların günlük operasyonlarının gerçekten merkezindedir, bu da startup’ların başarı oranıyla gösterilmektedir. Forbes’a göre, on startup’tan dokuzu başarısız olacaktır. Tabii ki, bu rakam sadece bir tahmindir; startup’ların yolculuklarını daha başarılı bir şekilde yönlendirmelerine yardımcı olan daha fazla veri bulunmaktadır.
Hızlı değişimlerin yaşandığı özel bir alan, sadece yönetim yapısını değil, aynı zamanda yatırımcılar ve çalışanlarla olan ilişkileri ve bunların yönetim kurulundaki ve karar alma süreçlerindeki temsillerini de kapsayan iç yönetim yapısıdır. Startup avukatları, kurucular arasındaki çatışmaları, kurucular ve yatırımcılar arasındaki çatışmaları, kontrol eden ve azınlık hissedarları arasındaki çatışmaları ve çalışanlarla olan çatışmaları da içeren çeşitli temsil sorunları için iç yapıyı öngörmeli ve hazırlamalıdır. Dahası, hızla büyüyen startup’larda, hissedarların ve kurucuların pozisyonları sadece bir veya iki finansman turunda, birkaç ay içinde önemli ölçüde değişebilir. Bu nedenle, akıllı yönetim stratejileri, mevcut yatırımcı yapısı ve seyreltilmiş sahiplik ışığında yansıtılmalıdır.
Kurucuların ve daha sonra yönetim kurulunun karar alma mekanizmaları çevik ve verimli olmalıdır. Bu mekanizmalar, aile işletmelerinde veya uluslararası şirketlerde kurulanlardan önemli ölçüde farklı görünmektedir. Katılımcılar ve teşvik mekanizmaları çeşitlidir. Melek yatırımcı veya bir VC firması olsun, yatırımcı durumunda temsilci teşvikleri önemli bir rol oynamaktadır. Hukuk çerçevesinde, pazar güçleri, yöneticiler, yatırımcılar veya yönetim kurulu üyeleri gibi kurumsal temsilcilerin davranışlarını şekillendirmede önemli bir rol oynamaktadır. Görev ve sadakatlerini yönlendirmesi gereken yükümlülük normlarına sahip olmalarına rağmen, startup’lar, iç süreçlerini önemli ölçüde etkileyebilecek dış teşvik mekanizmalarına maruz kalmaktadır. VC fonlarının çeşitli benzer startup’lara yatırım yaptığı yaygındır ve yatırımlarının gerçekleşmesi için, tüm startup’lardan birinin başarılı olması yeterlidir. Diğer şirketlerin yönetim modellerini yönlendiren ve izledikleri bilgi modelleri, erken aşama startup pazarlarında aynı şekilde işlememektedir. Bu nedenle, startup’ların ve pazarın farklı özelliklerini tanıyan bir startup avukatına sahip olmak, bir startup için temel bir öneme sahiptir.
Teknolojiyi Anlamak
Günümüzde, bir avukatın erken aşamada bir startup’a danışmanlık yapması için, avukatın şirketin vizyonunu ve pazarını anlaması gerekecektir ve bu, startup’ın getirdiği yeniliği anlamayı gerektirir. Sık sık bu yenilik, yeni bir teknolojinin geliştirilmesi veya uygulanması şeklinde olacaktır. Bu nedenle, doğal olarak avukatın en azından teknolojinin temel bir anlayışına sahip olması gerekmektedir.
McKinsey & Company, ‘cesur, sıkı entegre dijital stratejilerin’ gelişen ve hayatta kalan kuruluşlarla durgunlaşan ve var olmayanlar arasındaki farkı belirleyeceğini iddia eden bir araştırma raporu yayınladı. Buna rağmen, hukuk ofisleri bu gelişmeyi gündemlerine yeterince hızlı almamaktadırlar. Hukuki hizmetler kendi süreçlerinde ve değer sunumlarında teknolojiyi benimsemek zorunda kalacaktır. Yukarıda bahsedildiği gibi, startup avukatlarının değeri, standartlaştırılmış sözleşmelerden ziyade bilgi ve özelliklerde olacaktır. Otomatikleştirilebilecek avukatlık faaliyetleri, otomatikleştirilecek ve hukuk sektörü algoritmaları benimseyecektir. Kalan şey, hukuk, endüstri ve teknoloji bilgisi ve bu bilgiyi bir müşteri yararına becerilerle uygulama yeteneği olacaktır.
Legalmatic Blog Yazıları
