Telif Lisans Tam Ruhsat Sözleşmesi

Telif Lisans Tam Ruhsat Sözleşmesi Nedir?

Fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahiplerinin meydana getirdikleri eserler üzerindeki mali ve manevi hakları, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda (“FSEK”) düzenlenmektedir. FSEK’te eser sahibi eseri meydana getiren kişi olarak tanımlanmaktadır. Eser sahibinin, meydana getirdiği eser üzerinde mali ve manevi olmak üzere iki çeşit hakkı bulunmakta olup bu haklar o eserin meydana getirildiği andan itibaren eser sahibine aittir. Eser sahiplerinin manevi hakları, eseri istediği zaman ve tarzda kamuya sunma hakkı, eserin içeriği hakkında bilgi verme hakkı, eserde adını görme hakkı, eserde değişiklik yapılmasını yasaklama hakkı ve eserin bütünlüğünü koruma hakkıdır.

Eser sahibinin mali hakları ise; işleme hakkı (FSEK m. 21), çoğaltma hakkı (FSEK m. 22), yayma hakkı (FSEK m. 23), temsil hakkı (FSEK m. 24) , umuma iletim hakkı (FSEK m. 25) ile pay ve takip hakkıdır (FSEK m. 45).

Eser sahibi, eseri üzerindeki mali haklarını üçüncü kişiye devredebilmekte veya bir mali hakka ilişkin lisans veya izin verebilmektedir. FSEK madde 48/1 uyarınca, ”mali hakların kullanımı süre, yer ve içerik itibariyle sınırlandırılmış şekilde veya sınırlandırmadan, karşılık alarak veya karşılıksız şekilde başkalarına devredilebilmektedir.” Devir işleminde mali hakkı devralan kişi bahsi geçen hakka ilişkin bütün yetkileri kullanabilmektedir. Sözleşme ile engellenmemişse söz konusu hakları kısmen veya tamamen üçüncü kişilere devredebilmekte ve devralınan üzerinden haklar tanıyabilmektedir. FSEK madde 48/2’de ise mali hakka ilişkin kullanım hakkının da ruhsat verilmek suretiyle bir başkasına devredilebileceği düzenlenmiştir.  Eğer devredilen mali haklar, yalnız bir kimseye (yani devralana) mahsus olduğu takdirde “tam ruhsat”tır. Bu hukuki işlem inhisaridir; yani devredilen haklar artık devredilen kişinin tekelindedir ve eser sahibinden de artık ayrılmıştır. Bu haliyle “tam ruhsat”, “devir” işlemine benzer sonuçları doğurur.

Telif Lisans Tam Ruhsat Sözleşmesi Nasıl Kullanılır?

Bir fikir veya sanat eserini kullanabilmek için eser sahipleri veya mirasçıları ile bir sözleşme imzalanması gerekmektedir. FSEK madde 52 uyarınca, “Mali haklara dair sözleşme ve tasarrufların yazılı olması ve konuları olan hakların ayrı ayrı gösterilmesi gerekmektedir.” Mali haklara ilişkin bahsi geçen sözleşme ve tasarrufların yazılı şekilde yapılması ve hangi hakları konu edindiğinin açıkça belirtilmesi, kanun tarafından geçerlilik şartı olarak düzenlenmiştir

Bir eser sahibinin mali hakkını devretmesi veya bu hakka ilişkin bir ruhsat vermesiyle birlikte mali hakkın mülkiyeti veya kullanım hakkı karşı tarafa geçmektedir. Ayrıca eser sahibi, meydana getirilmiş eser bakımından mali haklara ilişkin borçlandırıcı işlem de tasarruf işlemi de yapabilmektedir. Ancak henüz meydana getirilmemiş olan veya tamamlanacak olan eser üzerinde gerçekleştirilen tasarruf işlemleri FSEK kapsamında geçersiz sayılmaktadır. Ancak, bu tasarruf işlemlerinin yapılacağı hakkındaki taahhütler, eser henüz vücuda getirilmemiş olsa dahi geçerli olabilmektedir. Bu taahhüt işleminin de yazılı olarak yapılması gerekmektedir.

Telif Lisans Tam Ruhsat Sözleşmesini Kimler Kullanır?

Telif hakkı sahibi ile bu telif hakkına konu eseri tek başına kullanmak isteyenler arasında imzalanır. Telif hakkı sahibi bu lisans türünde elindeki bütün mali hakları devrettiği için artık kendisinde mülkiyet hakkı kalmayacaktır. Bu sebeple de kendisi kullanamacağı gibi başkalarına da kullandırma yapamayacaktır.

Mevzuat Dayanağı

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Md. 48