Telif Lisans Basit Ruhsat Sözleşmesi

Fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahiplerinin meydana getirdikleri eserler üzerindeki mali ve manevi hakları, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda (“FSEK”) düzenlenmektedir. FSEK’te eser sahibi eseri meydana getiren kişi olarak tanımlanmaktadır. Eser sahibinin, meydana getirdiği eser üzerinde mali ve manevi olmak üzere iki çeşit hakkı bulunmakta olup bu haklar o eserin meydana getirildiği andan itibaren eser sahibine aittir. Eser sahiplerinin manevi hakları, eseri istediği zaman ve tarzda kamuya sunma hakkı, eserin içeriği hakkında bilgi verme hakkı, eserde adını görme hakkı, eserde değişiklik yapılmasını yasaklama hakkı ve eserin bütünlüğünü koruma hakkıdır.

Eser sahibinin mali hakları ise; işleme hakkı (FSEK m. 21), çoğaltma hakkı (FSEK m. 22), yayma hakkı (FSEK m. 23), temsil hakkı (FSEK m. 24), umuma iletim hakkı (FSEK m. 25) ile pay ve takip hakkıdır (FSEK m. 45).

Eser sahibi, eseri üzerindeki mali haklarını üçüncü kişiye devredebilmekte veya bir mali hakka ilişkin lisans veya izin verebilmektedir. FSEK madde 48/1 uyarınca, ”mali hakların kullanımı süre, yer ve içerik itibariyle sınırlandırılmış şekilde veya sınırlandırmadan, karşılık alarak veya karşılıksız şekilde başkalarına devredilebilmektedir.”

Mali hakkın devrinde olduğu gibi, kullanma yetkisinin devrini de süre, yer ve içerik itibariyle sınırlandırılabilmek mümkündür. Bir mali hak basit lisansa konu edildiğinde bu hak, lisans verenin malvarlığında kalmaya devam edecek; ancak maddi bir malın ürün kirasına verilmesinde veya intifa hakkına konu edilmesinde olduğu gibi, mali hakkı kullanma ve semerelerinden yararlanma yetkisi lisans işleminde öngörülen şartlar çerçevesinde lisans alana geçecektir.

FSEK, lisansı tam ve basit lisans olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Buna göre lisans, mali hak sahibinin başkalarına da aynı ruhsatı vermesine engel değilse basit lisans, yalnız bir kimseye mahsus olduğu takdirde tam (münhasır) lisanstır (FESK m. 56/1). Münhasır lisansta, lisans sahibi, mali hakkı kullanma yetkisine sahip olabilmek bakımından tektir. Yani mali hak sahibi lisansa konu olan hakkı bizzat kendisi kullanmayacağı gibi, bu yetkiyi bir başkasına da tanıyamaz ve bu nedenle mali hakkı kullanma imkânı yalnızca lisans sahibine aittir. Basit lisansta ise lisans veren, bu lisansı aynı yer ve zaman bakımından başkalarına da verebileceği gibi, lisans konusu hakkı bizzat kendisi de kullanabilmektedir.